Yüksek Kilise / Analipsis
Kapadokya Bölgesi’ nin güneydoğu yönünde bulunan ve
Nevşehir’ e 60 km uzakta bulunan Güzelyurt (Gelveri /Karlaba) ilçesine henüz 3
km. kaldığında sağınızda yüksek bir kayalık
kütlenin üzerinde görürsünüz Yüksek Kilise’ yi ve onunla birlikte Hasan
Dağı’ nı da.. Zaten adını da bu yüksek yamaçlardan almıştır. Yönlendirme
levhasından güney yönüne doğru giden toprak yoldan ilerleyip biraz sonra gişelere yakın parka aracınızı park
ettiğinizde Hasan Dağı, Manastır Vadisi ve Ihlara Vadisi üçgenindeki nefes kesen manzara size yorgunluğunuzu unutturacaktır.
Yüksek Kilise’ nin bulunduğu
eski yerleşim bölgesinden çıkan çanak çömlek parçalarından buradaki
yerleşimin M.Ö. 8 bin yıllarına
dayandığı söylenmektedir. Kızlar Manastırı olarak da bilinen Yüksek Kilise,
içinde Bizans döneminden kalma bir şapelin de bulunduğu alana 19. Yüzyılda, yani 1894 yılında inşa edilmiş olup, bu kiliseye paralel olarak
iki adet kilise ile bağlantısı olduğu ve jeolojik tedbir olarak kullanıldığı
söylenmektedir.
Antik çağlarda Analipsis tepesi olarak adlandırılan,
Manastır ve kilise binsaı olarak iki bölümden oluşan, 15 m. Yüksekliğinde,
doğal kayaların üzerinde yer alan kilisenin çevresi taş duvarlarla
çevrilmiştir. Analipsis tepesinde ve çevresinde Tunç ve Demir Çağına ait
Kalkolitik yerleşimle ile Hitit ve Roma izleri görülmektedir.
Manastır ile Kilise arası düzeltilerek harika bir seyir
terası oluşturulmuş ve bu alanın ortasına bir su deposu (sarnıç) inşa
edilmiştir. Analipsis Manastır Kilisesi olarak da bilinen Yüksek Kilise, tek
nefli ve dikdörtgen planlı olup, kaya oyma
ve taş duvarlıdır. Tavanı ise kubbeli beşik tonozla örtülüdür. Kilisenin
giriş kapısı üzerinde bulunan kitabesinde 1894 tarihi görülmekte olup çatı
örtüsü taştır. İnşasında kullanılan malzeme farklılığından doğu tarafının eski şapel olduğu , batı kısmının ise 1894
yılında bitiştirilerek eklendiği
düşünülmektedir.
Manastır binası dikdörtgen yapıdadır. Bina iki bölümden
oluşur. Birinci bölümün giriş kapısı güneybatı duvarındadır. İçinde uzun bir
koridora bağlı beş oda ile bir toplantı odası
bulunur. İkinci bölümün giriş kapısı güneydoğu duvarında olup içinde bir
koridor ve bu koridora bağlı iki oda bulunmaktadır. Ayrıca bu bölümün altında
yine dışarıdan kullanılabilen birbiriyle bağıntılı iki mekan bulunmaktadır ve
iki kat arasındaki döşeme ahşaptır.
Kilisenin bulunduğu
yamaçlardan kuzeydekinde eğim, diğerlerine göre daha azdır, bu da bize ; kilise yapımı
için bu gölgenin traşlandığını göstermektedir. Yerleşim alanının oturduğu kayalık
kütlenin Hasan Dağı’ nın volkanik
püskürmesi sırasında meydana geldiğini göstermektedir.
Uzun yıllardır sahipsiz ve metruk bir durumda iken son yıllarda
müze statüsüne alınan “ Yüksek Kilise Açıkhava
Müzesi” pazartesi günleri dışında hergün
ziyarete açıktır.
Mustafa Taşkın
