İbrahimpaşa (Babayan)
Kapadokya bilindiği gibi derin vadileri, volkanik tüf
tabakasının yağmur, dere suları ve rüzgarın aşındırmasıyla oluşan ilginç
yapısıyla dünya ca tanınan bir bölgemizdir. Bu işlemesi kolay ve ısı
yalıtkanlığı oldukça yüksek coğrafi yapısı, yöre halkı tarafından çok iyi
değerlendirilmiş, barınmadan, depolamaya kadar pek çok ihtiyaçlarını bu yolla
sağlamışlardır.
Kapadokya’ da bulunan pek çok yerleşim yeri gibi İbrahimpaşa’
da bu avantajı iyi kullanarak Balkan Deresi yamaçlarına kurulmuştur. Ürgüp
ilçesine bağlı ve eski ismi “Babayan” olan köyün ne zaman kurulduğuna dair
kesin bir bilgi olmamasına rağmen, köyün
eski isminden ve eski kaya oyma kilise yapılarından köy tarihinin 5-6
yüzyıla kadar geriye gittiğini söyleyebiliriz.
Babayan isminden dolayı köyün eski bir Ermeni köyü olduğu
tezi yanlıştır, güvenilir kaynaklara ve tarihçilere göre köyün kurucularından
veya ileri gelenlerinden “Baba İones”
isminden geldiği ve zaman içerisinde Baba İones isminin bozularak
“Babayan” olduğu bilinmektedir. Bölgenin en eski Rum köylerinden olmasına
rağmen 20 yüzyıl başlarında Rum nüfus tamamen yok olmuş, 1923 mübadelesinde
köyden göç ettirilen kimse olmamıştır.
İbrahimpaşa köyünde kaya oyma yerleşim yerlerinin dışında
Rum ve Osmanlı mimarisi yapılar ve taş oymacılığı dikkat çeker, ülkemizde harf
inkılabı 1928 yılında yapılmasına rağmen köyde Latin harflerinin daha önceleri
de kullanılıyor olması ilginçtir.
Köye ilk içme suyununun Damat İbrahim Paşa zamanında
getirilmesinin anısına cumhuriyet döneminde adı
İbrahimpaşa olarak değiştirilen köyün dikkat çeken güzel eserlerinden
biri de 1938 yılında Balkan Deresi üzerine yapılan ve en son 2001 yılında
restore edilen iki gözlü zarif köprüsüdür.
Bugün İbrahimpaşa, yerli ve yabancı turistlerin sıkça ziyaret
ettikleri, ilginç kaya oyma mağara yerleşimlerinin, Rum, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi yapıların olduğu, şirin ve tarihi bir
köyümüzdür. Gelen konuklar, köy meydanındaki kahvehanede nefis çaylarını
içerken konuksever kaklı ile sohbet edebilir. Çay için “nefis”tabirini
özellikle kullanmak gereklidir çünkü İbrahimpaşa Köyü’ nün içme suyu, bölgenin
en güzel ve kaliteli içme suyudur ve bu sudan yapılan çayın “nefis”olması da
doğaldır, ziyaret eden konuklarımız lütfen denesin. İçmek için su istediğinizde
bile size rahatlıkla çeşme suyunu önereceklerdir.
Mustafa Taşkın
