Çayağıl (Acısu)
Çayağıl; Nevşehir – Avanos yolu üzerinde, Avanos’ a 4 Km
mesafede ve Göreme Kasabası sınırları içerisinde olan Güneyden Kuzeye yani
Kızılırmak’ a kadar uzanan bir kanyon görünümündedir, aslında içerisinde tatlı
ve sodalı ve mineralli maden suyu kaynakları barındıran derin bir dere
yatağıdır. Yöre halkının şifasına inandığı Sodalı su kaynağından dolayı
“Acısu”, doğal küçükbaş hayvan barınaklarından dolayı da Çay ve Ağıl
kelimelerinin birleştirilmesiyle de “Çayağıl” denilmektedir.
1970’ li yıllara kadar Nevşehir ve Avanos halkının, tatlı ve
sodalı sularından şifa aranan en gözde mesire yerlerinden biri olmuştur, yaz
aylarında,özellikle üzüm ve üzüm serme mevsiminde hafta sonları Çayağıl Dersi piknikçilerle
dolar taşar, zaman zaman yer kavgalarına tanık olunurdu.
Çağağıl’ ın tarihi konusunda fazla bilgiye
rastlanmamaktadır, burası hakkında yazılı kaynak yok denecek kadar kısıtlıdır.
Ancak 4. YY. sonlarında Roma baskısından kaçan hristiyanların geçici bir süre
burada barındıkları bilinmektedir. O dönemden kalma Kilise, Manastır, mağara
evleri ve üzüm işlemede kullanılan şırahane ve şaraphaneler halen
görülebilmektedir.
Sonraki yüzyıllarda boşalan Çayağıl, Karadağ yamaçlarından
çıkartılan mermer ve sert taşlardan
böldenin en kaliteli Değirmen Taşı ve Döven yapımını uzun yıllar elinde
tutmuştur. Halen Değirmen Taşı yapılan taş ocakları görülebilir.
Günümüzde bağcılığın bitme noktasına gelmesinden olayı Çayağıl civarında fazla bir bağcılık
olmadığından mesire yeri ve piknik alanı olarak kullanılmamaktadır. Şimdilerde
adına da uygun olarak Çayağıl deresinde küçünbaş hayvancılık yapılmakta ,
gündüzleri Karadağ ve civarda otlayan sürüler için güvenli bir sığınak görevi
görmektedir.Ayrıca dere yatağından yasal veya kaçak yollardan alınan kumlardan
dolayı zemin son derece bozulmuş küçük araç girişi ve işleyişini engellediği
gibi tatlı ve acı su kaynaklarını da yok olma noktasına getirmiştir.
Bölgemiz için bir turizm cazibe merkezi olabilecek
potansiyele sahip bu tarihi ve doğal alan ilgi ve yardım eli beklemektedir.
Mustafa Taşkın
