Avanos’ ta Hatmi zamanı
“Nane, limon kabuğu, bir güzel kaynasın aman,
İçine hatmi çiçeği, biraz tere otu katasın aman..”
Şifalı otlara merakı ile bilinen Barış Manço’ nun “Nane limon kabuğu” şarkısının nakaratından
bir dize.. Aslında sağlıklı yaşamın
ipuçlarını veriyor.
Ülkemizde olduğu gibi Kapadokya bölgesinde ve özellikle
Kızılırmak boylarında kendine geniş bir yetişme alanı bulan güzel görünüşü ile
göz dolduran hatmi çiçeği, Avanos’ un simgelerinden biridir. En çok Kızılırmak
kıyılarında, nemli ve humuslu topraklarda yetişen, kökü 50 cm, boyu 150 cm
kadar olan şifa deposu Hatmi çiçeğinin yapısında nişasta,yağ,sakaroz,pektin,
tanen ve aspargan bulunur.
Ebegümeci ailesinden olan hatmi çiçeği, bazı yörelerde
hibiskus olarak bilinir, Latince adı “Althaea – officinalis” olan
ve Temmuz - Ağustos aylarında çiçek açan bu şifalı bitki Avanos ve
çevresinde “Fadimana (Fadime Ana) Gülü” olarak bilinir. Çiçekler tam
olgunlaştıktan sonra toplanıp kullanım alanlarına göre kurutulur ya da yağı
çıkartılır. C vitamini içeren çiçeğin insan sağlığı için olağanüstü yararları
vardır. Halk arasında kuru öksürüğün şifası olarak bilinen hatmi çiçeği,
enfeksiyonla mücadelede de alternatif tıpta sıkça tüketilir.
Alternatif tıp ve bitki uzmanı İbrahim Saraçoğlu “Hatmi Çiçeği Kürü” nü şöyle tarif ediyor; “
Sürekli ve geçmeyen öksürüğü anında bitiren hatmi çiçeği, özellikle çocuklar
için etkilidir. Yarım bardak kaynar sütün içine 6 yaprak hatmi çiçeği ekleyin.
5 – 6 dakika beklettikten sonra süzüp için. Bu uygulamayı günde iki defa , hem
yetişkinler hem çocuklara uygulayabilirsiniz” ..
Hatmi çiçeğinin aynı zamanda cilt üzerinde deforme hücreleri
onararak yaşlanmayı geciktirdiği, ağız içinde gargara yapıldığında diş minesini
güçlendirdiği ve diş yüzeyinde tartar oluşumunu önlediği , çay olarak
tüketildiğinde vücut direncini artırdığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği
bilinen bir gerçektir.
Güneş yanıklarına iyi geldiği bilinen hatmi çiçeği aynı
zamanda günlük kullanım için iyi bir nemlendiricidir. Onarıcı etkisiyle de
bilinen hatmi çiçeği lapası, yara, sivilce ve akne üzerine sürüldüğünde olumlu etkileri görülür. Faydaları saymakla
bitmeyecek olan hatmi çiçeğinin kararınca kullanıldığında bilinen ve görülen
bir zararı bulunmamaktadır.
Temmuz ve Ağustos aylarında,Kapadokya’ nın herhangi bir
yerinde, bir peribacası yanında, bir
tarla,bağ veya dere kenarında, Avanos’ ta ırmak kıyısı yürüyüşünüzde büyük olasılıkla karşılaşacağınız hatmi
çiçeklerini (Fadimana Gülü) sevin,sayılamayacak kadar çok faydalarından dolayı
teşekkür etmeyi , gözünüzle okşamayı ihmal etmeyin. Ağustos ayı sonlarında
iyice olgunlaşıp tohumları kurumaya yüz tuttuğunda birkaç tohumunu alıp
çantanıza veya cebinize koyun.. Evinize döndüğünüzde bir kısmını elinizle ovup
tohumları bahçenize serpin, bir kısmını da kışın kendininizin veya
çocuklarınızın sağlığı için kullanın.
Mustafa Taşkın
